Νήσος Χάλκη : καταγραφή της χλωριδικής ποικιλότητας, βιοπαρακολούθηση των σπάνιων και ενδημικών φυτών της και η συμβολή τους στην οικοτουριστική ανάπτυξη της περιοχής

• Κύριος συγγραφέας: Τσακίρη, Μαρία
• Άλλοι συγγραφείς: Ιατρού, Γρηγόριος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2016
• Θέματα: Χλωριδική ποικιλότητα; Βιοπαρακολούθηση; Οικοτουρισμός; Ενδημικά taxa; Χάλκη; Biomonitoring; Ecotourism; Endemic taxa; Chalki; 577.094 958 7

Η Χάλκη ανήκει στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Δωδεκανήσων, βρίσκεται πέντε ναυτικά μίλια δυτικά από το μέσον της Ρόδου, έχει έκταση 27.24 χλμ² και εντάσσεται στο Δίκτυο «Natura 2000» ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) με κωδικό GR 4210026. Βάσει βιβλιογραφίας, η χλωρίδα του νησιού αποτελείται από 408 taxa. Εφόσον, τα τελευταία χρόνια, δεν υπήρχε μια ολοκληρωμένη εργασία, θεωρήθηκε σκόπιμη η πλήρης καταγραφή της χλωρίδας στο νησί. Κατά της διεξαγωγή της παρούσας εργασίας, εντοπίστηκαν 109 επιπλέον νέες αναφορές για το νησί. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί η παρουσία σπάνιων και ενδημικών φυτικών ειδών στην περιοχή. Συγκεκριμένα, απαντώνται 19 ελληνικά ενδημικά taxa, εκ των οποίων τα 7 παρουσιάζουν σχετικά ευρεία εξάπλωση στον Ελλαδικό χώρο και τα 12 είναι Αιγαιακά ενδημικά. Στα 12 Αιγαιακά ενδημικά taxa περιλαμβάνονται 4 καρδαιγαιακά taxa με εξάπλωση στις φυτογεωγραφικές περιοχές των Κυκλάδων, της Κρήτης –Καρπάθου και του Ανατολικού Αιγαίου, 3 με στενή εξάπλωση στις φυτογεωγραφικές περιοχές της Κρήτης –Καρπάθου και του Ανατολικού Αιγαίου, καθώς και 5 ενδημικά των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου. Εκ των 5 ενδημικών του Ανατολικού Αιγαίου, το 1 taxon είναι αποκλειστικό ενδημικό της Χάλκης. Επιπρόσθετα, απαντώνται 8 Ανατολικά-Αιγαιακά ενδημικά taxa, που παρουσιάζουν στενή εξάπλωση στη φυτογεωγραφική περιοχή των νησιών του Ανατολικού Αιγαίου και τη Ν.Δ. Τουρκία. Στην προσπάθεια διατήρησης της βιοποικιλότητας της περιοχής, αναπόσπαστο τμήμα αποτελεί η βιοπαρακολούθηση της κατάστασης φυτικών taxa, στη φύση, ιδιαίτερα για taxa που βρίσκονται υπό καθεστώς κινδύνου ή απειλής. Έτσι, θεωρήθηκε χρήσιμη η παρακολούθηση, σημαντικών taxa για τη βιοποικιλότητα του νησιού, προκειμένου να αξιολογηθεί η κατάσταση διατήρησής τους με τη χρήση των νέων κριτηρίων της IUCN (2014). Για παρακολούθηση, επιλέχθηκε το Allium chalkii Tzanoud. & Kollmann, αποκλειστικό ενδημικό είδος του νησιού, η Centaurea lactucifolia Boiss., ενδημικό είδος με στενή εξάπλωση στη Χάλκη και τη Ρόδο, καθώς και το ενδημικό είδος Asyneuma giganteum (Boiss.) Bornm., με εξάπλωση στη Ρόδο, τη Χάλκη και την Κάρπαθο, επειδή αποτελεί το μοναδικό είδος της Οδηγίας 92/43/ ΕΟΚ που απαντάται στη Χάλκη. Το εύρος εξάπλωσης του πληθυσμού (EOO) του Allium chalkii εκτιμήθηκε σε 2,38 χλμ², η έκταση κάλυψης (AOO) υπολογίστηκε σε 0,25 χλμ² και εντάχθηκε, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην κατηγορία «Κινδυνεύον» (ΕΝ) σύμφωνα με τα κριτήρια της IUCN. Το εύρος εξάπλωσης του πληθυσμού (EOO) της Centaurea lactucifolia εκτιμήθηκε σε 595 χλμ² (θεωρώντας ως ασυνέχεια τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των νησιών), ενώ η έκταση κάλυψης (AOO) σε 12 χλμ² και εντάχθηκε, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην κατηγορία «Τρωτό» (VU) σύμφωνα με τα κριτήρια της IUCN. Το εύρος εξάπλωσης του πληθυσμού (EOO) του είδους Asyneuma giganteum (θεωρώντας ως ασυνέχεια τη θαλάσσια περιοχή μεταξύ των νησιών) εκτιμήθηκε σε 93 χλμ², η έκταση κάλυψης (AOO) σε 9 χλμ² και εντάχθηκε, σε παγκόσμιο επίπεδο, στην κατηγορία «Τρωτό» (VU) σύμφωνα με τα κριτήρια της IUCN. Επιπρόσθετο στόχο αποτέλεσε η ανάδειξη της δυνατότητας αξιοποίησης του φυσικού πλούτου για την οικοτουριστική ανάπτυξη της περιοχής. Τα οικοτουριστικά μονοπάτια που προτείνονται στην παρούσα εργασία, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για οικοτουριστικούς σκοπούς και ενδεχομένως για περιβαλλοντική εκπαίδευση. Στα μονοπάτια αυτά πραγματοποιείται λεπτομερής καταγραφή των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος, εστιάζοντας στη χλωρίδα της περιοχής, με αναφορά στα στοιχεία αρχαιολογικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος που συναντώνται κατά τη διέλευσή τους. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο οικοτουρισμός μπορεί να συνδυαστεί με το πολιτιστικό περιβάλλον, δίνοντας τη δυνατότητα οργάνωσης προγραμμάτων διαδρομών και επισκέψεων τουριστών, μαθητών, φοιτητών ή άλλων ομάδων με περιβαλλοντικά ενδιαφέροντα, συντελώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στην αξιοποίηση και προστασία της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του νησιού.