Περίληψη: | Οι αιμοσφαιρινοπάθειες, κυρίως, η δρεπανοκυτταρική αναιμία και η β-θαλασσαιμία, αποτελούν τις πιο κοινές μενδελικές ασθένειες, ενώ επίσης θεωρούνται, ακόμη και σήμερα, από τα πιο κρίσιμα προβλήματα υγείας παγκοσμίως. Ο μοριακός χαρακτηρισμός, τόσο της δρεπανοκυτταρικής αναιμίας, όσο και της β-θαλασσαιμίας απέδειξε ότι εμφανίζουν μεγάλη κλινική και αιματολογική ετερογένεια. Ασθενείς με ακριβώς τον ίδιο β-γονιδιακό γονότυπο εμφανίζουν εξαιρετική ποικιλία κλινικής εκδήλωσης της νόσου. Έχει παρατηρηθεί ότι τα αυξημένα επίπεδα της εμβρυικής αιμοσφαιρίνης μπορεί να βελτιώσουν την κλινική εικόνα των ασθενών των β-αιμοσφαιρινοπαθειών. Η εύρεση και η κατανόηση της λειτουργίας των γενετικών τροποποιητών, που επηρεάζουν τα επίπεδα της εμβρυικής αιμοσφαιρίνης στα ενήλικα άτομα, είναι απαραίτητη, τόσο για την πρόβλεψη της βαρύτητας της νόσου, όσο και για την ανάπτυξη νέων θεραπευτικών προσεγγίσεων μέσω της επαγωγής της.
Η υδροξυουρία αποτελεί το μόνο φαρμακευτικό παράγοντα εγκεκριμένο από τον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (Food and Drug Administration, FDA) που χρησιμοποιείται για την επαγωγή της εμβρυικής αιμοσφαιρίνης στη δρεπανοκυτταρική αναιμία και β-θαλασσαιμία. Έχει παρατηρηθεί ότι η ανταπόκριση των ασθενών σε αυτόν το παράγοντα ποικίλει. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τις πιθανές παρενέργειες της μακροχρόνιας χρήσης της απαιτεί την κατανόηση των πολύπλοκων μηχανισμών δράσης της που δεν έχουν ακόμη πλήρως αποσαφηνιστεί. Έχει ήδη αποδειχτεί ότι αρκετοί πρωτεϊνικοί παράγοντες δρουν ως τροποποιητές της παραγωγής της εμβρυικής αιμοσφαιρίνης, ασκώντας αυτή τους την επίδραση μέσω διαφορετικών μονοπατιών.
Στην παρούσα μελέτη, διερευνήθηκε ο ρόλος του SIN3A ως τροποποιητής της παραγωγής της εμβρυικής αιμοσφαιρίνης, καθώς είναι γνωστή η αλληλεπίδρασή του με το KLF10, γνωστό τροποποιητή της έκφρασης των γονιδίων της γ-σφαιρίνης. Αποδείχτηκε ότι μονονουκλεοτιδικοί πολυμορφισμοί που εντοπίζονται σε αυτό το γονίδιο σχετίζονται με α) την κλινική εικόνα της β-θαλασσαιμίας (rs11072544, rs7166737) και β) την ανταπόκριση στη θεραπευτική αγωγή με υδροξυουρία (rs7166737) σε ασθενείς β-αιμοσφαιρινοπαθειών. Τα ευρήματα αυτής της μελέτης τονίζουν περαιτέρω ότι η παραγωγής της εμβρυικής αιμοσφαιρίνης είναι αποτέλεσμα μιας περίπλοκης αλληλεπίδρασης, cis και trans ως προς το β-γονιδιακό τόπο, γενετικών τροποποιητών που οδηγεί στον κλινικό φαινότυπο της νόσου.
|