Χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης
Οι σιδηροβλαστικές αναιμίες αποτελούν μία ετερογενή ομάδα κληρονομικών και επίκτητων διαταραχών της βιοσύνθεσης της αίμης. Η πιο συχνή από τις κληρονομικές μορφές σιδηροβλαστικής αναιμίας είναι η Χ-συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία. Η νόσος χαρακτηρίζεται από μικρά, υπόχρωμα ερυθρά κύτταρα, μη- αιμ...
| Κύριος συγγραφέας: | |
|---|---|
| Άλλοι συγγραφείς: | |
| Μορφή: | Thesis |
| Γλώσσα: | Greek |
| Έκδοση: |
2017
|
| Θέματα: | |
| Διαθέσιμο Online: | http://hdl.handle.net/10889/10654 |
| id |
nemertes-10889-10654 |
|---|---|
| record_format |
dspace |
| institution |
UPatras |
| collection |
Nemertes |
| language |
Greek |
| topic |
Χ-συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία Δακτυλιοειδείς σιδηροβλάστες Συνθετάση του δ-αμινολεβουλινικού οξέος Πυριδοξίνη Μονονουκλεοτιδικός πολυμορφισμός Ιατρική ακριβείας 616.152 042 6 X-linked sideroblastic anemia Sideroblastic rings δ-aminolevulinate synthase Pyridoxine Single nucleotide polymorphisms Medical precision |
| spellingShingle |
Χ-συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία Δακτυλιοειδείς σιδηροβλάστες Συνθετάση του δ-αμινολεβουλινικού οξέος Πυριδοξίνη Μονονουκλεοτιδικός πολυμορφισμός Ιατρική ακριβείας 616.152 042 6 X-linked sideroblastic anemia Sideroblastic rings δ-aminolevulinate synthase Pyridoxine Single nucleotide polymorphisms Medical precision Πιτροπάκη Παυλάντου, Δήμητρα Μαρκέλλα Χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης |
| description |
Οι σιδηροβλαστικές αναιμίες αποτελούν μία ετερογενή ομάδα κληρονομικών και επίκτητων διαταραχών της βιοσύνθεσης της αίμης. Η πιο συχνή από τις κληρονομικές μορφές σιδηροβλαστικής αναιμίας είναι η Χ-συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία. Η νόσος χαρακτηρίζεται από μικρά, υπόχρωμα ερυθρά κύτταρα, μη- αιμολυτική αναιμία και παρουσία σημαντικού αριθμού δακτυλιοειδών σιδηροβλαστών στο μυελό των οστών. Οι εν λόγω σιδηροβλάστες εμφανίζουν περίσσεια σιδήρου στα μιτοχόνδρια, με δακτυλιοειδή κατανομή.
Η Χ- συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία, έχει συσχετιστεί με γενωμικές παραλλαγές στο γονίδιο ALAS2, το οποίο κωδικοποιεί το ένζυμο συνθετάση του δ- αμινολεβουλινικού οξέος. Η συνθετάση του δ- αμινολεβουλινικού οξέος καταλύει το πρώτο βήμα του μονοπατιού βιοσύνθεσης της αίμης και η καταλυτική της ενεργότητα εξαρτάται από την 5- φωσφορική πυριδοξάλη, η οποία δρα ως συμπαράγοντας του ενζύμου. Μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί περίπου 90 τέτοιες γενωμικές παραλλαγές, οι περισσότερες από τις οποίες είναι παρερμηνεύσιμες.
Οι εν λόγω παραλλαγές εντοπίζονται σε εξώνια τα οποία κωδικοποιούν την καταλυτική επικράτεια της συνθετάσης του δ- αμινολεβουλινικού οξέος, γεγονός που διαταράσσει την εύρυθμη λειτουργία του μονοπατιού βιοσύνθεσης της αίμης, δυσχεραίνοντας τον ομαλό σχηματισμό της και μειώνοντας την παραγωγή της. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή αιμοσφαιρίνης. Οι παραλλαγές επιδρούν στη δευτεροταγή δομή του ενζύμου, με αποτέλεσμα τη μη σωστή αναδίπλωσή του και τη μειωμένη συγγένειά του ως προς τον συμπαράγοντα 5- φωσφορική πυριδοξάλη.
Η χορήγηση πυριδοξίνης, η οποία μεταβολίζεται σε 5- φωσφορική πυριδοξάλη, μπορεί να αντισταθμίσει τη μειωμένη συγγένεια του ενζύμου συμβάλλοντας στην αύξηση των επιπέδων της αίμης και κατ’ επέκταση της αιμοσφαιρίνης. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις ασθενών, τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης αν και αυξάνονται, δεν επιστρέφουν στις φυσιολογικές τιμές, ενώ παρατηρείται ότι τα μη φυσιολογικά ευθροκύτταρα, όπως και οι δακτυλιοειδείς σιδηροβλάστες, δεν εξαλείφονται πλήρως.
Οι ασθενείς με Χ- συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία παρουσιάζουν ανομοιομορφία ως προς τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται στη θεραπεία με πυριδοξίνη. Πλήθος δεδομένων υποδεικνύει τον σχετικό ρόλο των γενωμικών παραλλαγών στο γονίδιο ALAS2. Επιπρόσθετα στο γεγονός αυτό, εκτός από τις γενωμικές παραλλαγές στο γονίδιο ALAS2, επιδρούν και άλλοι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως είναι η ηλικία και το φύλο.
Η Χ-συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία συνήθως εκδηλώνεται μέχρι την ηλικία των 30 ετών, ωστόσο έχουν περιγραφεί αρκετές περιπτώσεις εκδήλωσης της νόσου σε ηλικίες πάνω από 60 ετών. Οι κλινικά σιωπηλές γενωμικές παραλλαγές στο γονίδιο ALAS2 θα μπορούσαν να γίνουν εμφανείς αργότερα στη ζωή εάν αναπτυχθεί ανεπάρκεια πυριδοξίνης, λόγω διάφορων φαινομένων σχετιζόμενα με τη γήρανση όπως διαταραχές στη λειτουργία του μεταβολισμού ή απενεργοποίηση Χ χρωμοσωμάτων στις γυναίκες.
Στην παρούσα εργασία, ύστερα από βιβλιογραφική ανασκόπηση και εκτεταμένη χρήση βάσεων γενωμικών δεδομένων, επιλέχθηκαν να μελετηθούν 13 μονονουκλεοτιδικοί πολυμορφισμοί, ώστε να διερευνηθεί η συσχέτισή τους με την ανταπόκριση στην πυριδοξίνη Έλληνα ασθενούς με Χ- συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία, προχωρημένης ηλικίας.
Στόχος αυτής της διερεύνησης είναι ο προσδιορισμός της ύπαρξης γενωμικών παραλλαγών στο υπό μελέτη δείγμα, γεγονός που επιβεβαιώνει τη συσχέτιση της γενετικής βάσης της νόσου με την ανταπόκριση στη συμπλήρωση με πυριδοξίνη. Για τον σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε η μέθοδος της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης για την ενίσχυση του επιθυμητού τμήματος DNA που πιθανά φέρει την παραλλαγή και αλληλούχιση του τμήματος αυτού, ώστε να προσδιοριστεί ο γονότυπος του ασθενούς.
Τα ευρήματα αυτή της διερεύνησης συνηγορούν πως ο ανταποκρινόμενος στη θεραπεία με πυριδοξίνη ασθενής, δε φέρει στο γονιδίωμά του κάποιον από τους υπό μελέτη μονονουκλεοτιδικούς πολυμορφισμούς. Το γεγονός αυτό, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο ασθενής πιθανά φέρει στο γονιδίωμά του κάποια de novo γενωμική παραλλαγή, η οποία δικαιολογεί τόσο την εμφάνιση της νόσου όσο και την ανταπόκριση που παρουσιάζει στη θεραπεία. Το σενάριο αυτό, είναι ιδιαίτερα πιθανό, καθώς περίπου οι μισές από το σύνολο προηγούμενων μελετών για περιπτώσεις ασθενών με X- συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία ανταποκρινόμενοι στη θεραπεία με πυριδοξίνη, αφορούν de novo γενωμικές παραλλαγές. |
| author2 |
Πατρινός, Γεώργιος |
| author_facet |
Πατρινός, Γεώργιος Πιτροπάκη Παυλάντου, Δήμητρα Μαρκέλλα |
| format |
Thesis |
| author |
Πιτροπάκη Παυλάντου, Δήμητρα Μαρκέλλα |
| author_sort |
Πιτροπάκη Παυλάντου, Δήμητρα Μαρκέλλα |
| title |
Χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης |
| title_short |
Χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης |
| title_full |
Χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης |
| title_fullStr |
Χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης |
| title_full_unstemmed |
Χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης |
| title_sort |
χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης |
| publishDate |
2017 |
| url |
http://hdl.handle.net/10889/10654 |
| work_keys_str_mv |
AT pitropakēpaulantoudēmētramarkella chphylosyndetēsidēroblastikēanaimiaeuaisthētēstēnpyridoxinēēprōtēmeletēperiptōsēs AT pitropakēpaulantoudēmētramarkella xlinkedsideroblasticanemiasensitivetopyridoxinethefirstcasestudy |
| _version_ |
1799945000866283520 |
| spelling |
nemertes-10889-106542022-09-06T05:13:08Z Χ-φυλοσύνδετη σιδηροβλαστική αναιμία ευαίσθητη στην πυριδοξίνη : η πρώτη μελέτη περίπτωσης X-linked sideroblastic anemia sensitive to pyridoxine : the first case study Πιτροπάκη Παυλάντου, Δήμητρα Μαρκέλλα Πατρινός, Γεώργιος Pitropaki Pavlantou, Dimitra Markella Πάιρας, Γεώργιος Φουστέρης, Μανώλης Χ-συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία Δακτυλιοειδείς σιδηροβλάστες Συνθετάση του δ-αμινολεβουλινικού οξέος Πυριδοξίνη Μονονουκλεοτιδικός πολυμορφισμός Ιατρική ακριβείας 616.152 042 6 X-linked sideroblastic anemia Sideroblastic rings δ-aminolevulinate synthase Pyridoxine Single nucleotide polymorphisms Medical precision Οι σιδηροβλαστικές αναιμίες αποτελούν μία ετερογενή ομάδα κληρονομικών και επίκτητων διαταραχών της βιοσύνθεσης της αίμης. Η πιο συχνή από τις κληρονομικές μορφές σιδηροβλαστικής αναιμίας είναι η Χ-συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία. Η νόσος χαρακτηρίζεται από μικρά, υπόχρωμα ερυθρά κύτταρα, μη- αιμολυτική αναιμία και παρουσία σημαντικού αριθμού δακτυλιοειδών σιδηροβλαστών στο μυελό των οστών. Οι εν λόγω σιδηροβλάστες εμφανίζουν περίσσεια σιδήρου στα μιτοχόνδρια, με δακτυλιοειδή κατανομή. Η Χ- συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία, έχει συσχετιστεί με γενωμικές παραλλαγές στο γονίδιο ALAS2, το οποίο κωδικοποιεί το ένζυμο συνθετάση του δ- αμινολεβουλινικού οξέος. Η συνθετάση του δ- αμινολεβουλινικού οξέος καταλύει το πρώτο βήμα του μονοπατιού βιοσύνθεσης της αίμης και η καταλυτική της ενεργότητα εξαρτάται από την 5- φωσφορική πυριδοξάλη, η οποία δρα ως συμπαράγοντας του ενζύμου. Μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί περίπου 90 τέτοιες γενωμικές παραλλαγές, οι περισσότερες από τις οποίες είναι παρερμηνεύσιμες. Οι εν λόγω παραλλαγές εντοπίζονται σε εξώνια τα οποία κωδικοποιούν την καταλυτική επικράτεια της συνθετάσης του δ- αμινολεβουλινικού οξέος, γεγονός που διαταράσσει την εύρυθμη λειτουργία του μονοπατιού βιοσύνθεσης της αίμης, δυσχεραίνοντας τον ομαλό σχηματισμό της και μειώνοντας την παραγωγή της. Το γεγονός αυτό οδηγεί σε μειωμένη παραγωγή αιμοσφαιρίνης. Οι παραλλαγές επιδρούν στη δευτεροταγή δομή του ενζύμου, με αποτέλεσμα τη μη σωστή αναδίπλωσή του και τη μειωμένη συγγένειά του ως προς τον συμπαράγοντα 5- φωσφορική πυριδοξάλη. Η χορήγηση πυριδοξίνης, η οποία μεταβολίζεται σε 5- φωσφορική πυριδοξάλη, μπορεί να αντισταθμίσει τη μειωμένη συγγένεια του ενζύμου συμβάλλοντας στην αύξηση των επιπέδων της αίμης και κατ’ επέκταση της αιμοσφαιρίνης. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις ασθενών, τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης αν και αυξάνονται, δεν επιστρέφουν στις φυσιολογικές τιμές, ενώ παρατηρείται ότι τα μη φυσιολογικά ευθροκύτταρα, όπως και οι δακτυλιοειδείς σιδηροβλάστες, δεν εξαλείφονται πλήρως. Οι ασθενείς με Χ- συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία παρουσιάζουν ανομοιομορφία ως προς τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται στη θεραπεία με πυριδοξίνη. Πλήθος δεδομένων υποδεικνύει τον σχετικό ρόλο των γενωμικών παραλλαγών στο γονίδιο ALAS2. Επιπρόσθετα στο γεγονός αυτό, εκτός από τις γενωμικές παραλλαγές στο γονίδιο ALAS2, επιδρούν και άλλοι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως είναι η ηλικία και το φύλο. Η Χ-συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία συνήθως εκδηλώνεται μέχρι την ηλικία των 30 ετών, ωστόσο έχουν περιγραφεί αρκετές περιπτώσεις εκδήλωσης της νόσου σε ηλικίες πάνω από 60 ετών. Οι κλινικά σιωπηλές γενωμικές παραλλαγές στο γονίδιο ALAS2 θα μπορούσαν να γίνουν εμφανείς αργότερα στη ζωή εάν αναπτυχθεί ανεπάρκεια πυριδοξίνης, λόγω διάφορων φαινομένων σχετιζόμενα με τη γήρανση όπως διαταραχές στη λειτουργία του μεταβολισμού ή απενεργοποίηση Χ χρωμοσωμάτων στις γυναίκες. Στην παρούσα εργασία, ύστερα από βιβλιογραφική ανασκόπηση και εκτεταμένη χρήση βάσεων γενωμικών δεδομένων, επιλέχθηκαν να μελετηθούν 13 μονονουκλεοτιδικοί πολυμορφισμοί, ώστε να διερευνηθεί η συσχέτισή τους με την ανταπόκριση στην πυριδοξίνη Έλληνα ασθενούς με Χ- συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία, προχωρημένης ηλικίας. Στόχος αυτής της διερεύνησης είναι ο προσδιορισμός της ύπαρξης γενωμικών παραλλαγών στο υπό μελέτη δείγμα, γεγονός που επιβεβαιώνει τη συσχέτιση της γενετικής βάσης της νόσου με την ανταπόκριση στη συμπλήρωση με πυριδοξίνη. Για τον σκοπό αυτό, πραγματοποιήθηκε η μέθοδος της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης για την ενίσχυση του επιθυμητού τμήματος DNA που πιθανά φέρει την παραλλαγή και αλληλούχιση του τμήματος αυτού, ώστε να προσδιοριστεί ο γονότυπος του ασθενούς. Τα ευρήματα αυτή της διερεύνησης συνηγορούν πως ο ανταποκρινόμενος στη θεραπεία με πυριδοξίνη ασθενής, δε φέρει στο γονιδίωμά του κάποιον από τους υπό μελέτη μονονουκλεοτιδικούς πολυμορφισμούς. Το γεγονός αυτό, οδηγεί στο συμπέρασμα ότι ο ασθενής πιθανά φέρει στο γονιδίωμά του κάποια de novo γενωμική παραλλαγή, η οποία δικαιολογεί τόσο την εμφάνιση της νόσου όσο και την ανταπόκριση που παρουσιάζει στη θεραπεία. Το σενάριο αυτό, είναι ιδιαίτερα πιθανό, καθώς περίπου οι μισές από το σύνολο προηγούμενων μελετών για περιπτώσεις ασθενών με X- συνδεδεμένη σιδηροβλαστική αναιμία ανταποκρινόμενοι στη θεραπεία με πυριδοξίνη, αφορούν de novo γενωμικές παραλλαγές. Sideroblastic anemias are a heterogeneous group of hereditary and acquired of heme biosynthesis disorders. The most common form of hereditary sideroblastic anemia, is X-linked sideroblastic anemia. The disease is characterized by small, hypochromic red cells, non-haemolytic anemia, and the presence of a significant number of sideroblastic rings in the bone marrow. These sideroblastic rings are iron- loaded in the mitochondria. X-linked sideroblastic anemia has been associated with genomic variants in the ALAS2 gene, which encodes the δ- aminolevulinate synthase. δ- aminolevulinate synthase catalyses the first step of the heme biosynthesis pathway and its catalytic activity is dependent on pyridoxal 5-phosphate, which acts as cofactor of the enzyme. To date, about 90 genomic variants, most of which are missense, have been identified. These variants are localized to exons coding for the catalytic domain of δ- aminolevulinate synthase, which disrupts the fuction of the heme biosynthesis pathway. The variations affect the secondary structure of the enzyme, resulting in its inappropriate folding and its reduced affinity for cofactor pyridoxal-5-phosphate. Administration of pyridoxine, which is metabolised to pyridoxal-5-phosphate, could compensate for the decreased affinity of the enzyme to increase hemoglobin levels. However, in most cases of patients, hemoglobin levels, although increased, do not return to normal values, while abnormal red cells and sideroblastic anemias are not completely eliminated. Patients with X-linked sideroblastic anemia are heterogeneous in the way they respond to pyridoxine therapy. Numerous data indicate the relative role of genomic variants in the ALAS2 gene. In addition, other genetic and environmental factors such as age and gender contribute to this. X- linked sideroblastic anemia usually appears until the age of 30, however, several cases have been described in over 60 years of age. Clinically silent genomic variants in the ALAS2 gene could become apparent later in life, if pyridoxine deficiency develops due to various age-related phenomena such as metabolic disorders and inactivation of chromosome X in women. In the present study, following a bibliographic review and extensive use of genomic databases, 13 mononucleotide polymorphisms were chosen to investigate their association with the response of pyridoxine in a Greek patient with X-linked sideroblastic anemia. The aim of this study is to determine the existence of genomic variants in the studied sample, which confirms the genetic basis of the disease by the response to pyridoxine supplementation. For this purpose, the polymerase chain reaction method to amplify the desired DNA fragment and sequencing of PCR product were used, to determine the patient's genotype. These findings suggest that the pyridoxine-responsive patient does not carry any of the mononucleotide polymorphisms studied in his genome. This leads to the conclusion that the patient may have a de novo genomic variant in his genome, which justifies both the onset of the disease and the response to the treatment. This scenario is particularly likely, as the majority of previous studies of patients with X-linked iron-deficient anemia responding to pyridoxine therapy are related to de novo genomic variants. 2017-08-25T07:02:35Z 2017-08-25T07:02:35Z 2017-07-17 Thesis http://hdl.handle.net/10889/10654 gr 0 application/pdf |
