Περίληψη: | Οι αφλατοξίνες αποτελούν αναπόφευκτους επιμολυντές των τροφίμων και των ζωοτροφών, επιφέροντας σημαντικές οικονομικές απώλειες και θέτοντας σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία τόσο των ανθρώπων όσο και των ζώων. Η συμπεριφορά των αφλατοξινών υπό την επίδραση χημικών αντιδραστηρίων έχει μελετηθεί εκτεταμένα, εξαιτίας της πιθανής εφαρμογής τέτοιων μεθόδων, στην αποτοξίνωση προϊόντων που έχουν μολυνθεί. Στην παρούσα διδακτορική διατριβή, η οποία εντάσσεται στο ερευνητικό πεδίο της φυσικοχημείας και της ασφάλειας των τροφίμων, μελετήθηκε η χρήση του όζοντος, ως μέσο μείωσης ή και πλήρους εξάλειψης των αφλατοξινών Β1, Β2, G1 και G2 σε καθαρά υποστρώματα και σε τρόφιμα. Αρχικά μελετήθηκε η συμπεριφορά και η σταθερότητα διαλυμάτων αφλατοξινών διαφορετικών αρχικών συγκεντρώσεων, σε τριπλά αποσταγμένο νερό. Μελετήθηκε επίσης η σταθερότητα διαλυμάτων αφλατοξινών σε ακετονιτρίλιο και σε αλκαλικά ρυθμιστικά διαλύματα με διαφορετικές τιμές pH. Από την κινητική μελέτη της επίδρασης του όζοντος στη διάσπαση των τεσσάρων αφλατοξινών σε ουδέτερα, αλκαλικά και όξινα διαλύματα, υπολογίστηκαν οι κινητικές εξισώσεις των διασπάσεων αυτών, οι τάξεις των αντιδράσεων, οι σταθερές ταχύτητας των παραπάνω διαδικασιών και οι ενέργειες ενεργοποίησης. Ακολούθως, εξετάσθηκε η αποικοδόμηση των αφλατοξινών παρουσία όζοντος, σε υποστρώματα σιταριού τεχνητά επιμολυσμένα με αφλατοξίνες και αποθηκευμένα σε διάφορες συνθήκες. Για τον προσδιορισμό των αφλατοξινών έγινε χρήση της τεχνικής HPLC/FLD. Τα αποτελέσματα της διατριβής έδειξαν μια σαφή συσχέτιση της συγκέντρωσης και του χρόνου εφαρμογής του όζοντος στα διαφορετικά επίπεδα συγκεντρώσεων αφλατοξινών στα καθαρά υποστρώματα (τριπλά αποσταγμένο νερό και ακετονιτρίλιο), στα ρυθμιστικά διαλύματα και στα υποστρώματα σιταριού τεχνητά επιμολυσμένα με αφλατοξίνες. Συγκεκριμένα, το όζον μείωσε (μερικώς ή πλήρως) τα επίπεδα των αφλατοξινών αποδεικνύοντας ότι, ο οζονισμός αποτελεί ικανοποιητικό μέσο διάσπασης των συγκεκριμένων επιμολυντών. Η αποτελεσματικότητα του όζοντος και ο βαθμός διάσπασης των αφλατοξινών απ’ αυτό, εξαρτήθηκε από τη χρονική διάρκεια της έκθεσης των επιμολυντών σε αυτό, από τη συγκέντρωση του όζοντος, από τη χημική δομή των αφλατοξινών, από τη θερμοκρασία μεταχείρισης και από την αρχική συγκέντρωση της κάθε μιας αφλατοξίνης. Τα αποτελέσματα αυτής της διατριβής εκτός από επιστημονικό ενδιαφέρον έχουν και πρακτική σημασία καθώς γίνεται παγκοσμίως προσπάθεια μείωσης ή ακόμη και εξάλειψης των αφλατοξινών (μέσω της εφαρμογής διαφόρων μέσων), αφού θεωρούνται πολύ σοβαρό πρόβλημα για τη δημόσια υγεία.
|