Περίληψη: | Τα επιφωνήματα αποτελούν τυπικά στοιχεία του προφορικού λόγου, απαντώνται με μεγάλη ποικιλία σε όλες ανεξαιρέτως τις γλώσσες και χρησιμοποιούνται ευρέως στην καθημερινή γλωσσική επικοινωνία. Οι μη φυσικοί ομιλητές δυσκολεύονται στην κατανόηση της σημασίας και χρήσης των επιφωνημάτων και επιφωνηματικών εκφράσεων, εφόσον στηρίζεται κυρίως στην κατανόηση των πραγματολογικών συνθηκών και στην ανάλυση περιστάσεων επικοινωνίας. Η σπουδαιότητα του ρόλου τους σε μια γλώσσα και ο βαθμός δυσκολίας κατανόησης και χρήσης τους από τους μη φυσικούς ομιλητές καθιστά το θέμα της εξέτασης και ανάλυσης των επιφωνημάτων ιδιαίτερα ενδιαφέρον. Στην εργασία αυτή ξεκινώ τη μελέτη των επιφωνημάτων με μια ιστορική αναδρομή, αναφερόμενη στην περίοδο απαξίωσης της μελέτης τους από τους γλωσσολόγους και στη συνέχεια στις σύγχρονες μελέτες των επιφωνημάτων. Περιγράφονται έρευνες και μελέτες των επιφωνημάτων από την πλευρά της σημασιολογίας, πραγματολογίας, φωνολογίας, μορφολογίας και σύνταξης. Στο πρώτο κεφάλαιο της εργασίας γίνεται μια προσπάθεια συγκέντρωσης και καταγραφής παλαιότερων και νεότερων μελετών σχετικά με τον ορισμό, την οριοθέτηση, την κατηγοριοποίηση και την περιγραφή των λειτουργιών των επιφωνημάτων.
Στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται και περιγράφεται το πώς πραγματεύονται μελέτες και γραμματικές της νέας ελληνικής γλώσσας το θέμα των επιφωνημάτων και καταλήγει σε κάποια συγκεντρωτικά συμπεράσματα σχετικά με: τον ορισμό και τα χαρακτηριστικά των επιφωνημάτων της νέας ελληνικής γλώσσας, το θέμα της φωνολογίας – φωνητικής τους, τις συνταγματικές τους σχέσεις με άλλα γλωσσικά στοιχεία, τις λειτουργίες τους. Τέλος, σε πίνακες συγκεντρώνεται και παρουσιάζεται η κατηγοριοποίηση και ταξινόμηση των επιφωνημάτων από μελετητές της νέας ελληνικήςγλώσσας.
Η έρευνα της εργασίας αφορά τη συλλογή δεδομένων συχνότητας επιφωνημάτων της νέας ελληνικής γλώσσας, τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τις λέξεις που τείνουν να συνυπάρχουν με ένα επιφώνημα και τις σημασίες των εξεταζόμενων επιφωνημάτων με βάση το συμφραστικό τους πλαίσιο. Από τη συλλογή των στοιχείων και την ανάλυση και ερμηνεία τους προβαίνω σε κάποια συμπεράσματα σχετικά με τα συχνόχρηστα επιφωνήματα της νέας ελληνικής γλώσσας και τις σημασίες τους. Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε η μεθοδολογία των σωμάτων κειμένων για γλωσσολογική έρευνα, όπως περιγράφεται και αναλύεται από τους Biber κ.ά. (1998). Ως σώματα κειμένων χρησιμοποιήθηκαν τα θεατρικά έργα 18 διαφορετικών συγγραφέων.
Η χρησιμότητα της παρούσας εργασίας έγκειται στη δυνατότητα σχεδιασμού υλικού διδασκαλίας των επιφωνημάτων για τους διδασκόμενους την ελληνική ως δεύτερη/ξένη γλώσσα.
|