| Περίληψη: | Σε αυτήν την εργασία αξιοποιούνται οι συνεισφορές από τα τέσσερα πλέον σημαντικά επιστημονικά περιοδικά Ιστορίας της Εκπαίδευσης: History of Education Quarterly, History of Education, Historica Paedagogica και Θέματα Ιστορίας Εκπαίδευσης, τα οποία εξετάζονται σε θεματολογικό και θεωρητικό επίπεδο. Στόχος της είναι: η ανίχνευση, συστηματική καταγραφή και ανάδειξη θεματολογικών και θεωρητικών τάσεων στα τέσσερα αυτά περιοδικά το διάστημα 2004-2009, η διερεύνηση της προέλευσης, ακαδημαϊκής και γεωγραφικής των αρθρογράφων τους, προκειμένου να εξαχθούν συμπεράσματα με βάση τις πρόσφατες διεθνείς επιστημονικές εξελίξεις στην Ιστορία της Εκπαίδευσης. Πρόκειται για έρευνα σε τρία αγγλόφωνα περιοδικά και ένα ελληνικό, ή με βάση την ακαδημαϊκή προέλευση των αρθρογράφων τους δύο ευρωπαϊκά, ένα αμερικάνικό και ένα ελληνικό. Βασική σε αυτήν την εργασία είναι η αντίληψη ότι τα επιστημονικά περιοδικά αποτελούν σημαντικούς φορείς εκφοράς επιστημονικής γνώσης σε ειδικούς τομείς εκπαίδευσης. Παρουσιάζονται οι θεματικές και θεωρητικές τάσεις των τεσσάρων περιοδικών και συγκρίνονται οι σχέσεις ομοιότητας και διαφοράς που προκύπτουν. Η θεωρητική κατάταξη στηρίζεται στην αναζήτηση και τον εντοπισμό των κοινωνικών θεωριών στην εκπαίδευση και ειδικότερα στην ανίχνευση των συγκρουσιακών και φιλελεύθερων κοινωνικών θεωριών των άρθρων, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και άλλες σημαντικές θεωρίες που δε συμπεριλαμβάνονται σε αυτά τα πλαίσια. Η ανάλυση δείχνει ότι τα ευρωπαϊκά περιοδικά συγκλίνουν ως προς τη θεματικής τους κατάταξη, ενώ το αμερικανικό διαφοροποιείται. Αναφορικά όμως με τη θεωρητική τους κατάταξη παρατηρείται αξιοσημείωτη ομοιογένεια. Τα αποτελέσματα συζητούνται λαμβάνοντας υπόψιν τις σχέσεις τους με τα ευρύτερα κοινωνικο-πολιτικά, οικονομικά, πολιτισμικά και εκπαιδευτικά δεδομένα, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Βασική θεωρείται η αντίληψη ότι οι συστατικές συνθήκες των διανοητικών σχηματισμών αλλάζουν μαζί με τις κοινωνικές συνθήκες. Η μελέτη αυτή επικεντρώνεται στην πενταετία 2004-2009, διότι το διάστημα αυτό σημειώθηκαν ραγδαίες εξελίξεις σε όλους τους τομείς της ζωής. Η ερμηνεία των εκπαιδευτικών εξελίξεων, ειδικά των τελευταίων χρόνων και στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, είναι αποτέλεσμα πρωτίστως των τεράστιων αλλαγών που έχουν συντελεστεί έξω από το χώρο του σχολείου: μεταβιομηχανική, μετανεωτερική κοινωνία παγκοσμιοποίηση, κοσμοπολιτισμός, πλανητική αλληλεξάρτηση, διαπολιτισμική επικοινωνία, εποχή του διεθνισμού κυριαρχία της οικονομίας της ελεύθερης αγοράς, οικονομία της γνώσης και των παγκόσμιων πόλεων μονοκρατορία μιας υπερδύναμης, κοινωνία της γνώσης ή των πληροφοριών, εποχής πληροφορίας, επιστημονική διεθνοποίηση, εισαγωγή της έννοιας του δικτύου, είναι ορισμένες από τις βασικές έννοιες που εξετάζονται. Οι συνθήκες αυτές διαμόρφωσαν και την παγκόσμια ιστορία. Από τα τέλη του 20ου αι. σημειώθηκε το τέλος των μεγάλων αφηγήσεων και των καθολικών θεωριών, που υποκίνησε την εμφάνιση των μαύρων, Λατίνων, ομοφυλοφίλων, γυναικών, αντρών, μετα-αποικιακές, μετα-κοσμικές, μετα-εθνικές, οπτικές, υλικές και άλλες ιστορίες. Τα σύγχρονα δεδομένα επιβάλλουν τη διαμόρφωση σφαιρικής ιστορικής συνείδησης, οι ιστορικοί, επιζητούν να καταστήσουν τον κόσμο ως σημείο αναφοράς. Και η εκπαίδευση προσπαθεί να συμβαδίσει με τις σύγχρονες ανάγκες των καιρών, όπως προκύπτουν από την κοινωνία της γνώσης και της πληροφορίας που ξεπρόβαλλε από την τεχνολογική επανάσταση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι θεματικές και θεωρητικές τάσεις των τεσσάρων περιοδικών παρουσιάζονται, οι βασικοί θεωρητικοί και θεματικοί τους άξονες περιγράφονται και οι ιδιαίτερες σχέσεις τους με την κοινωνική πραγματικότητα αξιολογούνται. Τα συμπεράσματα που προκύπτον είναι ενδεικτικά της στενής σχέσης που υπάρχει μεταξύ εκπαίδευσης και κοινωνίας και λειτουργούν ενθαρρυντικά για περαιτέρω έρευνα, και προτρεπτικά για μεγαλύτερη συμμετοχή των Ελλήνων κυρίως επιστημόνων στο διεθνή επιστημονικό χώρο Iστορίας της Εκπαίδευσης.
|
|---|
