| Περίληψη: | Η παρούσα μελέτη διερευνά τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά πρωτοσχολικής ηλικίας νοηματοδοτούν τα έργα τέχνης, και ειδικότερα τους πίνακες ζωγραφικής, στο πλαίσιο μιας οργανωμένης διδακτικής συνθήκης που σχετίζεται με το πεδίο της γλωσσικής και εικαστικής αγωγής και ανάπτυξης. Συγκεκριμένα,ακολουθώντας την κοινωνιοσημειωτική προοπτική της Συστημικής Λειτουργικής Γλωσσολογίας (ΣΛΓ) καθώς και μία γνωστική προσέγγιση για τις τέχνες στην εκπαίδευση, αναλύονται οι γλωσσικές πραγματώσεις μιας ομάδας παιδιών νηπιαγωγείου που αφορούν στην ερμηνεία 10 επιλεγμένων από την εκπαιδευτικό-ερευνήτρια πινάκων ζωγραφικής στις διαδοχικές φάσεις μιας λειτουργικά νοηματοδοτημένης διδακτικής παρέμβασης.
Η έρευνα προσανατολίζεται στις δυνατότητες για την ενεργοποίηση των προϋπαρχουσών εμπειριών και γνώσεων των παιδιών και των διαδικασιών συλλογισμού και μάθησης πάνω στο κείμενο κατά την την ερμηνεία των έργων τέχνης. Επιπλέον, εξετάζεται η προοπτική της εν λόγω διαδικασίας για εμπλοκή των παιδιών με ποικίλα κειμενικά είδη καθώς και με σημειωτικές διαδικασίες («ειδικές» μορφές γλωσσικής σημείωσης) που συναρτώνται άμεσα με τη μετάβαση από το πεδίο της κοινής, καθημερινής γνώσης στη συστηματική, εκπαιδευτική γνώση. Βάσει της ανάλυσης των αποτελεσμάτων, η νοηματοδότηση των πινακων ζωγραφικής από τα παιδιά συναρτάται άμεσα με ζητήματα ανάκλησης από την πρότερη εμπειρία και γνώση τους (οικογενειακό, κοινωνικό και διδακτικό πλαίσιο), καθώς και το συμφραστικό και κειμενικό πλαίσιο αναφοράς, χρήσης συγκεκριμένων κειμενικών ειδών (περιγραφή, εξήγηση, επιχειρηματολογία και αφήγηση) και εμπλοκής με σημειωτικές διαδικασίες (κατονομασία, γενίκευση, χρήση αιτιωδών και χρονικών συνδέσεων κ.ά.) που μπορούν να θεωρηθούν ως γλωσσικά επιτεύγματα εφόσον εμπίπτουν στο πεδίο της «γλωσσικής προετοιμασίας» για την μετάβαση στη σχολική γνώση.
Τα παιδιά νοούνται ως κοινωνικά τοποθετημένα υποκείμενα που συνομιλούν προκειμένου να διαπραγματευτούν το νόημα ή να παράγουν νέα νοήματα. Με δεδομένο ότι η γλωσσική ανάπτυξη δε συνιστά μία απλή ατομική διαδικασία αλλά συντελείται μέσα και μέσω διαλόγων, μέσω, δηλαδή, της ανθρώπινης και κοινωνικής αλληλόδρασης που κατασκευάζει και διατηρεί τη γλώσσα, κατανοούμε τη σημαντικότητα του σχολείου ως πλαίσιο στο οποίο συντελούνται συστηματικές και στοχοθετημένες πρακτικές γραμματισμού. Εστιάζοντας στον γραμματισμό ως τόπο μετάβασης από την κοινή (commonsense) στη μη κοινή (uncommonsense) γνώση, στην παρούσα μελέτη αναλύονται οι γλωσσικές διεπιδράσεις παιδιών πρωτοσχολικής ηλικίας σε μια διδακτική παρέμβαση στοχευμένη στην νοηματοδότηση πινάκων ζωγραφικής βάσει του θεωρητικού πλαισίου που παρέχει η εκπαιδευτική γλωσσολογία του ρεύματος της συστημικής λειτουργικής γλωσσολογίας (ΣΛΓ).
|
|---|
