Διερεύνηση και ανάλυση της αντιμικροβιακής δράσης αιθερίων ελαίων in vitro και in vivo

• Κύριος συγγραφέας: Δέδες, Χρήστος
• Άλλοι συγγραφείς: Βανταράκης, Απόστολος
• Μορφή: Thesis
• Γλώσσα: Greek
• Έκδοση: 2016
• Θέματα: Αιθέρια έλαια; Φυσικά αντιμικροβιακά; Τροφιμογενή βακτήρια; Essential oils; Natural antimicrobials; Foodborne bacteria; GC-MS; 664.07

Η αυξανόμενη αντίσταση των μικροοργανισμών στα φάρμακα που έχουμε στην διάθεσή μας καθώς επίσης και οι νέες αναδυόμενες νόσοι αποτέλεσαν εξόχως σημαντικό λόγο για την ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων αντιμικροβιακών παραγόντων με τις λιγότερες δυνατές παρενέργειες και με την καλύτερη δυνατή δράση κατά των μικροβίων. Πολλές επιδημίες που προέρχονται από τροφιμογενείς λοιμώξεις έχουν καταγραφεί τον τελευταίο καιρό, καθώς επίσης πολλές ανακλήσεις προϊόντων λαμβάνουν χώρα. Είναι λοιπόν επιτακτικής σημασίας η εξάλειψη των παθογόνων από τρόφιμα λόγω του υψηλού κινδύνου, του υψηλού ποσοστού θνησιμότητας καθώς και της οικονομικής επιβάρυνσης που προκαλούν οι ασθένειες (πχ. Λιστερίωση, σαλμονέλωση). Πρόσθετο παράγοντα αποτέλεσε επίσης η απαίτηση των καταναλωτών για τρόφιμα ελεύθερα χημικών συντηρητικών που δυνητικά μπορεί να είναι επιβλαβή για τον ανθρώπινο οργανισμό. Κατά συνέπεια το ενδιαφέρον στράφηκε σε πιο φυσικά μη συνθετικά αντιμικροβιακά συστατικά. Τα φυτά, εξαιτίας της μεγάλης βιολογικής και δομικής πολυμορφίας των συστατικών τους, αποτελούν μοναδική και ανανεώσιμη πηγή για την ανακάλυψη νέων φαρμάκων. Όπως είναι γνωστό, τα αιθέρια έλαια εμφανίζουν αξιόλογες αντισηπτικές ιδιότητες [Hamid et al., 2011], στις οποίες οφείλεται και η ευρεία χρήση τους στην βιομηχανία τροφίμων, ως συντηρητικά [Burt, 2004]. Σκοπός της παρούσας μελέτης είναι η διερεύνηση και ανάλυση της αντιμικροβιακής δράσης αιθερίων ελαίων βασιλικού, λεβάντας, μέντας και φασκόμηλου τόσο απευθείας σε μικροοργανισμούς Escherichia coli, Listeria innocua, Salmonella enteritidis, Staphylococcus aureus (in vitro) όσο και σε τρόφιμο εμβολιασμένο με τους μικροοργανισμούς (in vivo). Για την διεξαγωγή της μελέτης, αρχικά έγινε ανάλυση GC-MS για την διερεύνηση της σύστασης των αιθερίων ελαίων. Αφού ολοκληρώθηκε η διερεύνηση της αντιμικροβιακής δράσης των αιθερίων ελαίων έπειτα έγινε έρευνα για την συνδυαστική δράση αιθερίων ελαίων και δύο μη θερμικών μεθόδων επεξεργασίας τροφίμων: επεξεργασία με υπέρηχους (US) συχνότητας 37kHz και επεξεργασία με υπεριώδη ακτινοβολία (UV) μήκους κύματος 254nm. Έτσι σκοπός ήταν ο έλεγχος της εφαρμογής των τεχνολογιών αυτών στα τρόφιμα με σκοπό τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας των καταναλωτών. Οι παραπάνω μέθοδοι εφαρμόστηκαν σε μαρούλι, τρόφιμο το οποίο καταναλώνεται κατά κόρον από τους καταναλωτές στο πλαίσιο μιας υγιούς διατροφής. Το μαρούλι αγοράστηκε από τοπικό super market και εμβολιάστηκε με μίγμα παθογόνων μικροοργανισμών οι οποίο αποτέλεσαν το αρχικό μικροβιακό φορτίο. Οι μικροοργανισμοί οι οποίοι εμβολιάστηκαν ήταν: Escherichia Coli NCTC 9001 (ως μικροοργανισμός - δείκτης για το εντεροαιμοραγικό παθογόνο Ε.Coli O157:H7), Staphylococcus Aureus (NCTC 6571), Listeria Innocua NCTC 11288 (ως μικροοργανισμός-δείκτης για το παθογόνο Listeria Monocytogenes) και Salmonella enteritidis NCTC 6676. O λόγος για τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν υπό μορφή μίγματος και όχι ξεχωριστά ο κάθε μικροοργανισμός ήταν για να υπάρχει προσομοίωση με το περιβάλλον: μιας και στα τρόφιμα οι εν λόγω μικροοργανισμοί δυνητικά μπορεί υπάρχουν μαζί. Αποτελέσματα της παρούσας μελέτης απέδειξαν ότι τα αιθέρια έλαια έχουν αξιοσημείωτη αντιμικροβιακή δράση και δύνανται να χρησιμοποιηθούν στη βιομηχανία τροφίμων ως αντιμικροβιακοί παράγοντες. Συν τοις άλλοις οι εναλλακτικές, μη-θερμικές τεχνολογίες απολύμανσης και συγκεκριμένα US και UV είναι πιο αποδοτικές σε συνδυασμό με αιθέρια έλαια για την απενεργοποίηση των μικροοργανισμών σε φρέσκα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα και μπορούν να εφαρμοστούν ως εναλλακτικές σε συμβατικές θερμικές τεχνολογίες απολύμανσης.