Πύρρων

Ο Πύρρων ο Ηλείος (Ήλιδα 360 π.Χ. – 270 π.Χ.) ήταν Έλληνας φιλόσοφος, ιδρυτής της Σχολής του Σκεπτικισμού. Ιερεύς και περίφημος για την ψυχική του γαλήνη, συμπαθών της απλότητος των Κυνικών και επηρεασμένος από τον Δημόκριτο και τον σχετικισμό των Σοφιστών, κήρυξε μία αδιατάρακτη ηρεμία του θυμικού μέσω της διαρκούς αμφιβολίας και της παραιτήσεως από κάθε γνώμη ή ροπή («εποχή», αποφυγή κάθε κρίσεως) λόγω του παντελώς αδύνατου της σιγουριάς.

Κατά τον Πύρρωνα, τίποτε δεν μπορεί να είναι καθαυτό (από μόνο του) ηθικά καλό ή κακό, ωραίο ή αισχρό, δίκαιο ή άδικο (καθώς η ανθρώπινη συμπεριφορά ρυθμίζεται από τη συμβατικότητα, ''«νόμω και έθει»'', δηλαδή από την καθιερωμένη συνήθεια και το έθιμο). Βασικό αξίωμα των Σκεπτικών είναι η λεγόμενη ''«Αρρεψία»'' (αμφιβολία), ενώ ως το μόνο πραγματικό αγαθόν αναγνωρίζεται η Αρετή. Δεν μπορούμε να διακρίνουμε, μετρήσουμε και κρίνουμε τα πράγματα, που χαρακτηρίζονται ''«αδιάφορα, αστάθμητα και ανεπίκριτα»''. Ούτε τα δεδομένα των αισθήσεων, ούτε οι κρίσεις μας μπορεί να είναι αληθείς ή ψευδείς. Η διδασκαλία του Πύρρωνος άσκησε τεράστια επίδραση στη Μέση και Νεώτερη Ακαδήμεια απειλώντας τες μάλιστα με πιθανή αφομοίωση.

«''Ο πολύς Ηλείος φιλόσοφος Πύρρων,'' υιός Πλειστάρχου, ο αρχηγός της ''Πυρρωνείου φιλοσοφικής σκέψεως.'' Ήτο σύγχρονος του Μ. Αλεξανδρου, μεθ' ου συνεξεστράτευσε μέχρι των Ινδιών· ήτο πρότερον ζωγράφος και έπειτα τραπείς εις την φιλοσοφίαν εν τέλει έζη εν Ήλιδι τιμώμενος σφόδρα υπό των συμπολιτών αυτού· ήτο δε πένης, αλλά μετ' αταραξίας υπέμενε την πενίαν αυτού και απέθανε τω 275 ή 270 π. Χ. ενενηκοντούτης (Διογ. Λαέρτιος, ΙΧ 62...).

Ήτο μαθητής Δρύσωνος του Στύλπωνος και συνηκολούθησεν επί πολύ τον Ανάξαρχον, έσχε δε μαθητάς τους Τίμωνα Φλιάσιον και Φύλωνα Αθηναίον, αλλ' η σχολή αυτού δεν ανεπτύχθη ουδέ διήρκεσεν πολύ, ην κατόπιν ανέπτυξεν ο Αινεσίδημος. Είχε και αδελφήν την Φιλίσταν μαίαν.

Ο Πύρρων ως φιλόσοφος έθετε τα πάντα εν αμφιβολία (σκεπτικισμός) λέγων: «ουδέν γιγνώσκομεν ασφαλώς· ούτε η αίσθησις ούτε η λογική σκέψις παρέχουσι βεβαιότητα, η μεν αίσθησις δεικνύει τα όντα ουχί πως έχουσιν αληθώς, αλλά πως εις ημάς φαίνονται, η δε λογική βασίζεται επί συνηθείας και νόμου». Εκ τούτου δε και νυν οι δυσπιστούντες εις πάντα λέγονται ''Πυρρώνειοι· ήτο δε και απράγμων'' και ατάραχος και ηθικός, εξ ου και ιερατικό αξίωμα εις αυτόν οι Ηλείοι έδωκαν και χάριν αυτού εδώρησαν ατέλειαν και τοις λοιποίς φιλοσόφοις. Γνωστή δ' είναι και η φράσις αυτού ότι «ουδέν διαφέρει ζην ή τεθνάναι». Ότε δε τις τον ηρώτησεν εκ τούτου «διατί λοιπόν δεν αποθνήσκει;» απήντησε: «διότι ουδέν διαφέρει» (Ιωαν. Στοβαίος τόμος 4 περί ζωής και θανάτου). Από το βιβλίο του Δ. Φ. Γυμνασιάρχου Γεωργίου Παπανδρέου «Η Ηλεία δια μέσου των αιώνων». Παρέχεται από τη Wikipedia