| Περίληψη: | Η παρούσα διατριβή έχει ως στόχο τη διερεύνηση της δυνατότητας σχεδιασμού ενός μαθησιακού περιβάλλοντος που θα μπορούσε να υποστηρίξει αποτελεσματικά φοιτητές επιστημών της εκπαίδευσης (α) στην αποσταθεροποίηση της ιδέας της «ισορροπίας της φύσης» και την αντικατάστασή της από τη σύγχρονη ιδέα της «ελαστικής φύσης», και (β) στην αξιοποίηση πτυχών αυτής της αντίληψης για μία παράλληλη ενίσχυση «δεξιοτήτων συστημικής σκέψης» στην καθημερινή ζωή (βλ. «αλληλεξάρτηση» και «κυκλική αιτιότητα»). Η μελέτη εντάσσεται μεθοδολογικά στην «αναπτυξιακή έρευνα». Κατά τη «διερευνητική φάση» σχεδιάστηκε η πρώτη εκδοχή του μαθησιακού περιβάλλοντος στο θεωρητικό πλαίσιο του «κοινωνικού εποικοδομισμού», αντλώντας ειδικότερα στοιχεία (α) από την προσέγγιση της «υποστηριζόμενης από υπολογιστές συνεργατικής μάθησης», και (β) από τη διδακτική στρατηγική της «προσέγγισης με βάση ένα κεντρικό ερώτημα». Το μαθησιακό περιβάλλον περιλαμβάνει τη συνεργατική ενασχόληση των φοιτητών με προσομοιώσεις οικοσυστημάτων που αναπτύχθηκαν για τους σκοπούς της έρευνας στο λογισμικό NetLogo, ακολουθώντας τις οδηγίες φύλλων εργασίας. Η «διερευνητική φάση» ακολουθήθηκε από τρεις «κύκλους έρευνας» (Ν= 41, 34, 44 φοιτητές αντίστοιχα) κατά τους οποίους πραγματοποιήθηκαν τα εξής: (α) εφαρμογή της αντίστοιχης εκδοχής του μαθησιακού περιβάλλοντος, (β) συλλογή και ανάλυση δεδομένων διαφορετικών τύπων (π.χ. απαντήσεις σε προ/μετα-τεστ), (γ) αναστοχασμός με βάση τα αποτελέσματα της ανάλυσης, και (δ) επανασχεδιασμός του μαθησιακού περιβάλλοντος σε μια επόμενη εκδοχή. Η ποιοτική και ποσοτική ανάλυση των απαντήσεων των 44 φοιτητών στο προ/μετα-τεστ του τρίτου «κύκλου έρευνας» έδειξε πως οι περισσότεροι φοιτητές μετακινήθηκαν από το μοντέλο της «φύσης σε ισορροπία» στο μοντέλο της «ελαστικής φύσης», αν και παρατηρούνται συγκεκριμένες δυσκολίες σε επιμέρους παραδοχές του. Ακόμα, φαίνεται πως το μαθησιακό περιβάλλον είχε θετική επίδραση στην ικανότητα των φοιτητών να αναγνωρίζουν αλληλεξαρτώμενες και κυκλικές σχέσεις μεταξύ παραγόντων που αφορούν σε κοινωνικά συστήματα οικεία από την καθημερινή ζωή. Τέλος, ο σχεδιασμός του μαθησιακού περιβάλλοντος οδήγησε στην ανάπτυξη της «ειδικής θεωρίας διδασκαλίας και μάθησης» «Διχαλωτό Μονοπάτι Ντόμινο», η οποία είναι αξιοποιήσιμη στον σχεδιασμό μαθησιακών περιβαλλόντων και για άλλα γνωστικά αντικείμενα με παρόμοια χαρακτηριστικά.
|
|---|
